Sử dụng UPS – Những điều nên và không nên mà bạn cần biết

Sử dụng UPS – tưởng dễ mà khó

Trong thời đại công nghệ và tự động hóa, một khoảnh khắc mất điện đối với doanh nghiệp đôi khi đồng nghĩa với hàng trăm triệu đồng thất thoát.

UPS (bộ lưu điện) đang trở thành trụ cột không thể thiếu, không chỉ trong doanh nghiệp mà còn phổ biến ở bệnh viện và cả trong gia đình.

Nhưng liệu bạn đã sử dụng bộ lưu điện đúng cách chưa? Bài viết này sẽ giúp bạn tránh những lỗi phổ biến và nắm vững những điều nên làm để bộ lưu điện phát huy tối đa hiệu quả – đặc biệt với các dòng công nghệ cao như VALITA dùng pin Natri-ion.

👉 Tìm hiểu dòng UPS sử dụng pin Natri-ion 

Bộ lưu điện 80kVA Online 3/3 Platinum PL3380

Bộ lưu điện 10kVA Online 3/1 Bolata Defender 3110L

Ắc quy Vision 12V-100Ah 6FM100E-X

Những điều “NÊN” làm khi sử dụng UPS

1. Chọn UPS đúng công suất

Trong các hệ thống điện chuyên nghiệp như phòng server, nhà máy sản xuất, tủ điều khiển cơ điện hay hệ thống tòa nhà, việc chọn đúng công suất UPS là yếu tố sống còn, ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ thiết bị, độ ổn định và an toàn toàn hệ thống.

Một sai lầm phổ biến trong thực tế là chọn UPS quá nhỏ (dưới tải) hoặc quá lớn (quá tải nhẹ). Cả hai trường hợp đều làm giảm hiệu suất, tăng chi phí đầu tư và vận hành.

Cách tính công suất bộ lưu điện chuẩn cho môi trường kỹ thuật

1. Tổng công suất tải thực tế (W hoặc VA):
   Liệt kê tất cả thiết bị cần bảo vệ: tủ mạng, switch, PLC, máy chủ, máy in công nghiệp…

2. Cộng thêm hệ số dự phòng 20–30%:
   Để đảm bảo khả năng mở rộng, hấp thụ dòng khởi động và vận hành trong trường hợp tải biến thiên.

3. Công thức đơn giản: Công suất UPS tối thiểu = Tổng công suất tải × 1.3

4. Ví dụ thực tế: 

Một tủ server có:

• 2 server Dell R740 (500W × 2)

• 1 switch 48 port PoE (300W)

• 1 router firewall (100W)

• 1 bộ điều hòa tủ rack nhỏ (150W)

Tổng tải thực tế: ≈ 1550W
Từ đó, ta nên chọn UPS từ 2000W – 2200W (tương đương UPS 2.2kVA trở lên, PF = 1)

Lưu ý cho hệ thống công suất lớn:

• Với hệ thống trên 10kVA, ưu tiên chọn UPS online 3 pha, hỗ trợ tải nặng, vận hành liên tục

• Các dòng UPS như VALITA 3Phase Series 10-40kVA có thể song song đến 4 bộ, thích hợp cho hệ thống lớn, có thể gắn tủ pin ngoài để mở rộng thời gian lưu điện​

👉 Xem thêm:
 Hướng dẫn chọn công suất UPS phù hợp 

2. Kiểm tra và bảo trì định kỳ

Đối với các hệ thống thiết bị điện công nghiệp, phòng server hay trung tâm dữ liệu, UPS không chỉ là thiết bị dự phòng – mà là mắt xích quan trọng trong chuỗi vận hành liên tục. Tuy nhiên, nhiều kỹ sư hoặc đơn vị vận hành vẫn chủ quan cho rằng UPS có thể “lắp xong để đó”. Đây là một quan niệm sai lầm, đặc biệt khi bạn đang sử dụng UPS công suất lớn từ 10kVA trở lên.

 – Bảo trì định kỳ giúp gì?

• Phát hiện sớm các lỗi tụ, ắc quy bị phồng, hư board, hỏng quạt…

• Tránh nguy cơ UPS sập nguồn đột ngột khi mất điện thực sự

• Kéo dài tuổi thọ UPS và pin, giảm chi phí vận hành về lâu dài

– Riêng với pin VRLA (ắc quy chì kín khí):

• Nên kiểm tra 6 tháng/lần

• Thay mới sau 2–3 năm sử dụng, đặc biệt trong môi trường nhiệt độ cao hoặc tải nặng

– Với dòng UPS sử dụng pin Natri-ion hiện đại như VALITA LCD Series:

• Tuổi thọ lên đến 2000 chu kỳ sạc/xả (~7–10 năm)

• Sạc lại đầy chỉ trong 30 phút, rất lý tưởng cho hệ thống cần nguồn liên tục

• Tự động cân bằng nhiệt độ và ngăn ngừa tình trạng sạc quá mức

Chọn UPS tốt chưa đủ – hãy quản lý nó như một thiết bị chiến lược. Đừng để một chiếc UPS không được bảo trì trở thành “mắt xích yếu” trong cả hệ thống.

📌 Gợi ý sản phẩm:

• VALITA  10kVA

• VALITA Rack 3 Phase 20-40kVA

3. Cắm thiết bị vào UPS thế nào cho đúng? Đừng để sai lầm nhỏ làm hỏng cả hệ thống!

Trong môi trường công nghiệp hoặc hệ thống kỹ thuật phức tạp như phòng Server, trung tâm dữ liệu, nhà máy, phòng thiết bị y tế, việc sử dụng UPS công suất lớn là chuyện không còn xa lạ.

Nhưng một lỗi phổ biến mà ngay cả các kỹ thuật viên lâu năm vẫn gặp phải, đó là: cắm sai thiết bị vào bộ lưu điện.

UPS (bộ lưu điện) có nhiệm vụ duy trì nguồn liên tục, ổn định và sạch – đặc biệt quan trọng với thiết bị nhạy cảm hoặc cần hoạt động không gián đoạn. Vì vậy, bạn nên ưu tiên:

• Máy chủ (server), tủ mạng, hệ thống camera an ninh

• Thiết bị mạng: router, modem, switch

• Máy phân tích, xét nghiệm, máy siêu âm hoặc thiết bị đo lường

• PLC, hệ thống điều khiển tự động

• Máy tính điều khiển sản xuất / SCADA

Đây là các thiết bị cần thời gian shutdown an toàn hoặc truyền tín hiệu liên tục. Khi mất điện đột ngột, nếu không có UPS hỗ trợ, rủi ro mất dữ liệu, sai lệch tín hiệu, cháy bo mạch… rất cao.

4. Đặt UPS ở nơi khô ráo, thoáng khí

Trong môi trường vận hành chuyên nghiệp như phòng server, tủ điện trung tâm, hoặc khu vực kỹ thuật công nghiệp, việc bố trí UPS công suất lớn cần tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc về lưu thông không khí và nhiệt độ.

– Lưu ý quan trọng:
UPS hoạt động liên tục và tỏa nhiệt trong suốt thời gian tải. Nếu thiết bị bị bí hơi hoặc đặt tại nơi ẩm thấp, không chỉ hiệu suất suy giảm mà còn có thể gây hư hỏng quạt làm mát, mạch điều khiển hoặc pin bên trong (nhất là VRLA, Lithium).

– Gợi ý kỹ thuật:

• Khoảng cách tối thiểu với tường: ≥ 10cm ở cả 2 bên hông và phía sau UPS để đảm bảo lưu thông khí.

• Nhiệt độ lý tưởng: từ 20–25°C với độ ẩm < 90% RH (không ngưng tụ).

• Tránh đặt cạnh nguồn nước, ống dẫn hơi, sàn bê tông ẩm ướt hoặc khu vực không có điều hòa – đặc biệt tại các xưởng cơ điện, trạm điện, tầng hầm.

 – VALITA PowerActive – tối ưu cho môi trường kỹ thuật

Với những khách hàng yêu cầu độ bền cao trong môi trường kỹ thuật – VALITA PowerActive là lựa chọn đáng tin cậy. Dòng UPS này được tích hợp:

• Hệ thống điều khiển tốc độ quạt tự động dựa trên nhiệt độ phòng và mức tải → Giảm ồn, tiết kiệm điện.

• Thiết kế tiết diện khí động học, giúp luồng gió đi qua hiệu quả hơn dù đặt trong rack hoặc phòng kín.

Đặc biệt phù hợp cho trung tâm dữ liệu, hệ thống SCADA, hoặc khu vực điện máy vận hành 24/7.

Việc đặt UPS ở nơi thoáng khí và khô ráo không chỉ giúp thiết bị hoạt động ổn định, mà còn kéo dài tuổi thọ pin, giảm thiểu chi phí bảo trì và nguy cơ cháy nổ trong hệ thống điện công nghiệp.

 Những điều “KHÔNG NÊN” khi sử dụng UPS

1. Không xả cạn pin liên tục – Cảnh Báo Cho Đơn Vị Vận Hành Hệ Thống Điện Công Nghiệp

Trong quá trình sử dụng bộ lưu điện với công suất lớn, đặc biệt ở những nơi như phòng máy chủ, nhà xưởng hoặc bệnh viện, nhiều kỹ thuật viên vô tình để pin UPS xả cạn hoàn toàn trước khi sạc lại.

Đây là thói quen cực kỳ nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ và hiệu suất của hệ thống lưu điện.

 – Pin VRLA và Lithium-ion – “Mất sức” nếu bị xả sâu liên tục

Các dòng pin VRLA (Valve Regulated Lead Acid) và Lithium-ion phổ biến trong UPS hiện nay đều có giới hạn về độ sâu xả pin (DoD – Depth of Discharge).

Việc thường xuyên xả pin đến 0% sẽ:

• Làm suy giảm hiệu suất lưu điện chỉ sau vài trăm chu kỳ

• Rút ngắn tuổi thọ pin từ 3–5 năm còn dưới 2 năm

• Gây hiện tượng sụt áp đột ngột, thậm chí UPS không thể khởi động lại

Với hệ thống bộ lưu điện trên 10kVA, chi phí thay pin không hề nhỏ – từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng nếu vận hành sai cách.

– Pin Natri-ion – Dẻo dai hơn, nhưng không “bất tử”

Các dòng UPS hiện đại sử dụng pin Natri-ion (ví dụ như VALITA LCD Series, VALITA Rack 3Phase 10-40kVA) có độ bền vượt trội:

• Lên tới 2000 chu kỳ ở 100% xả sâu

• Không sinh nhiệt lớn, không tạo kết tinh dendrite như Lithium

• Tốc độ sạc lại nhanh hơn 50%

📌 Tuy nhiên, để tối ưu tuổi thọ và bảo trì lâu dài, ngay cả pin Natri-ion cũng nên được duy trì mức xả dưới 80% thường xuyên, trừ khi cần thiết (UPS hoạt động ở chế độ khẩn cấp).

– Khuyến nghị kỹ thuật cho hệ thống UPS công suất lớn:

• Thiết lập chế độ “cut-off voltage” hợp lý trên màn hình LCD hoặc phần mềm quản lý

• Theo dõi thông số pin qua BMS hoặc giao thức SNMP

• Tự động chuyển tải sang nguồn điện lưới khi pin xuống dưới ngưỡng khuyến nghị

2. Không để UPS quá tải

Trong môi trường công nghiệp, trung tâm dữ liệu, hoặc hệ thống thiết bị y tế quy mô lớn, việc sử dụng UPS công suất lớn là điều bắt buộc để đảm bảo nguồn điện liên tục và ổn định. Tuy nhiên, không ít kỹ sư hoặc cán bộ kỹ thuật vẫn chủ quan khi để bộ lưu điện hoạt động trong tình trạng quá tải – dù thiết bị có tính năng cảnh báo hoặc tự động ngắt.

– Tác hại của việc để bộ lưu điện quá tải thường xuyên:

• Pin bị suy giảm nhanh chóng, giảm tuổi thọ xuống chỉ còn 1/2 so với thiết kế ban đầu.

• Bo mạch, IGBT hoặc biến tần trong bộ lưu điện bị quá nhiệt, dễ chập cháy, thậm chí gây hỏng toàn bộ hệ thống.

• Tăng nguy cơ dừng hoạt động thiết bị đột ngột, gây gián đoạn sản xuất hoặc mất dữ liệu nghiêm trọng.

– Giải pháp dành cho kỹ sư vận hành:

Hãy kiểm tra tải thường xuyên qua màn hình LCD thông minh – chức năng tiêu chuẩn trên hầu hết các dòng UPS VALITA công suất lớn.

LCD hiển thị tức thời công suất theo phần trăm, tình trạng cảnh báo, dòng tải, giúp bạn chủ động phân bổ lại thiết bị trước khi bộ lưu điện vượt ngưỡng an toàn.

3. Những thiết bị KHÔNG nên cắm vào bộ lưu điện

Các thiết bị có công suất lớn, dòng khởi động cao, hoặc tạo nhiễu điện sẽ không phù hợp cấp nguồn từ bộ lưu điện, vì:

• Gây quá tải đột ngột

• Làm giảm tuổi thọ ắc quy, tụ điện

• Dễ gây sập nguồn UPS hoặc kích hoạt chế độ bảo vệ

 

Tránh cắm:

• Máy in laser, máy photocopy

• Điều hòa, máy nước nóng

• Thiết bị gia dụng: nồi cơm, bếp điện

• Động cơ khởi động trực tiếp (không dùng biến tần)

Lưu ý: Nếu buộc phải cấp nguồn cho tải cảm (ví dụ motor), hãy sử dụng bộ lưu điện công nghiệp chuyên biệt có khả năng chịu quá tải ngắn hạn cao và tương thích tải phi tuyến – như dòng VALITA Rack 3Phase 10-40kVA sử dụng pin Natri-ion, hiệu suất cao và chịu được tải khó​.

Daikon tự hào là nhà phân phối hàng đầu các loại bộ lưu điện nhập khẩu chính hãng như: Upset, Bolata, Lever,…

Bài viết liên quan:

• UPS Online hay Offline – Loại nào lưu điện tốt hơn?

Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn tốt nhất:

CÔNG TY TNHH DAIKON

Website: daikon.com.vn

Hotline: 0971.774.168

Fanpage facebook: Bộ lưu điện Online – Daikon

Youtube: Bộ lưu điện Online – Daikon